پایان نامه درباره رضایت‌مندی، مکان، مجموعه، همسایه، سکونتی، رویکرد

ی در ارتباط با منابع تولید شان ( به عنوان مثال منابع تولید صدا: صدای ترافیک، صدای همسایه ها، صدای برخاسته از فعالیت های صنعتی)ارزشمند می باشد. (1997,p:151، vanpoll)
2-8-3- دیدگاه تحقیق تجربی
در مقابل رویکرد مبتنی بر قضاوت کارشناسان، رویکرد دیگر رویکرد تحقیق تجربی قرار می گیرد که به دنبال توصیف بدون ارجاع به سیستم های ازقبل متصور شده می باشد مطالعات پیرو این رویکرد بر روی ادراکات ساکنان از کیفیت سکونتی واز فرایندهای تجربی برای هم جمع آوری ایتم ها یا برای کاهش لیست ایتم به سمت ابعاد، اما هر دو کار را با هم انجام نمی دهد . بنابراین می توان آنها را به عنوان مدل نیمه تجربی نسبت داد..(Carp et al,1976,p:244) Zehner در سال 1970 رضایتمندی اهالی و واحد همسایگی را در محلات طراحی شده و طراحی نشده مطالعه کرد. وقتی که شما به دنبال یک مکان برای زندگی کردن می گردید، چه چیزهایی به صورت خاص شما را به آمدن به این مکان جذب می کند؟ اگر چه آیتم ها به صورت آزمایشی از جمعیت ساکن جمع آوری شده پاسخ ها بر اساس نظر محقق طبقه بندی شد.که بدین صورت بود: اهالی و واحد همسایگی، سیستم حمل و نقل و کیفیت محیط. ابعاد حاصل آمده ممکن است که دیدگاه های مخاطبان را منعکس کند و یا منعکس نکند.در سال 1966 carp تلاش کرد تا کیفیت های محیطی را از ساکنان بدون ارجاع به یک سیستم پیش پنداشته استخراج کند.Crap از مخاطبان مسن پرسید که آن ها در مورد محیط سکونتی جدیدشان چه چیزی را دوست دارند و فکر می کنند که چه چیزهایی باید در امکانات و تجهیزات آینده برای مردم مسن اجتناب ناپذیر می باشد. در جواب به سئوال اول موارد زیر را نام بردند. امنیت، تمیزی،آپارتمان ها و تجهیزات مدرن، درجه حرارت راحت و سیستم تهویه خوب، نگه داری خوب توسط همسایه ها، نگه داری خوب توسط کارکنان، دسترسی به دیگر مردم، دسترسی به تسهیلات و امکانات پایین شهر، دسترسی به حمل و نقل عمومی. همسایه های صمیمی و حاضر به خدمت، در طبقه خوب اجتماعی بودن همسایه ها، و فعالیت های گروهی در واحد همسایگی. در جواب به سئوال دوم به عنوان ویژگی های منفی موارد زیر را نام بردند. کمبود امنیت، دود و گرد و خاک، مشکلات مربوط به تجهیزات و وسایل، ناتوانی از کنترل دما و سیستم تهویه، نگهداری بد واحد همسایگی توسط همسایه ها، نگه داری بد توسط کارکنان، دور بودن از مغازه های مواد غذائی، فقدان مکان مناسب برای خوردن، منطقه خطرناک شهر، ناحیه یا منطقه غیر جذاب شهر، منطقه ای از شهر با اعتبار بد، کمبود حریم (خلوت)، صدا، شلوغی و سر و صدای همسایه ها.
در این مطالعه آیتم ها توسط کارکنان و نه کارشناسان بدست آمده است. از طرفی این مطالعه بر روی جمعیت محدود شده (مردم سالخورده) و یک محیط نسبتا خاص (منحصر به فرد)انجام شده بود.مرور رویکرد تحقیق تجربی بر روی رضایت مندی سکونتی موارد زیر را معلوم کرد که:
a)این تحقیقات یک لیستی از ویژگیهای احتمالی کیفیت محیط را فراهم کرد.
b)تعدادی از ویژگیهای شخصی ممکن است بر ادراک کیفیت محیط تاثیر گذارد(همچون سن،جنس،
وضعیت اجتماعی-اقتصادی(SES)). van poll,1997,p:151))
2-8-4- ابعاد چندگانه کیفیت محیط
در برخی از مطالعات تحلیل عوامل10 برای مشخص کردن ابعادمختلف کیفیت محیط از متغیرهای مختلفی استفاده می کنند، که هر کدام بر روی یک جنبه از کیفیت محیط تمرکز دارند.مطالعات در ماهیت کیفیت محیطی نواحی مسکونی نتوانسته اند مفهوم کیفیت محیط شهری را در شرایط ویژگی های ابعادی شان تعریف کنند. بسیاری از مطالعات در این ناحیه به سمت تحلیل مفهوم همه جانبه کیفیت محیط شهری هدایت نشده بلکه بیشتر به سمت فهم یک جنبه انتخابی از آن هدایت شده است. بیشتر مطالعات نظرات کارشناسان را بازگو کرده انددر حالی که مدارک اخیر نشان می دهد که نظرات کارشناسان با نظرات ساکنان منطبق نشده است. (Carp et al.,1976,p:246).طولی نکشید که معلوم شد کیفیت محیط یک مفهوم تک بعدی نیست، بلکه مجموعه ای از متغیرها می باشد. طراحان و محققان مختلفی مجموعه ای از ابعاد شامل اجزاء و مولفه های سازنده کیفیت محیطی را پیشنهاد کردند. این توصیفات تا حد زیادی از درک مستقیم و تئوری، بررسی های مختلف انجام شده از روی مشاهده و تجربه استنتاج شده بود. (همان،p:242)
2-9-مدل‌های طبقه‌بندی کیفیت محیط شهری
2-9-1- مدل اپلیارد: حالت های ادراک انسانی
“بر اساس مدل پیشنهادی اپلیارد، می‌توان مؤلفه‌های گوناکون کیفیت طراحی شهری را بر اساس پاسخ گویی به حالات ادراک مختلف انسان سازمان‌دهی و طبقه‌بندی نمود. اپلیارد، واکنش‌های ادراکی “انسان” در برابر “محیط” را به سه حالت زیر تفکیک می‌کند:
– حالت واکنشی – عاطفی11 که در بر‌گیرنده واکنش‌های عاطفی افراد نسبت به محیط است و در این حالت محیط به عنوان محرکی جهت برانگیختن احساسات و تداعی معانی تلقی می‌گردد.
– حالت عملیاتی12 که غالباً توسط افراد در زندگی روزمره مانند تردد از مکانی به مکان دیگر جهت کار، ملاقات و به کار گرفته می‌شود، نظیر تردد از مکانی به مکان دیگر جهت انجام عملکرد خاصی همچون کار، ملاقات و…
– حالت استنباطی13 که در حالت استنباطی افراد برای حمایت از فعالیت‌های “عملیاتی” و “واکنشی-عاطفی” خود در جستجوی کسب اطلاعات از محیط نهایتاً فهم “معنی” آن هستند. در این وضعیت، “اطلاعات استنباط شده”، موجب روشن گردیدن هویت فردی و جمعی محیط و جامعه مرتبط با آن و نهایتاً‌حس مکان می‌گردد”.(گلکار،1380).برخی از مدل‌های به کار رفته در رضایت‌مندی شالوده ادراکی دارند. “بدین ترتیب که فرد (زن/ مرد) با توجه به یک مجموعه از نیازها و آرزوهایی که دارد، شرایط فعلی سکونتی‌اش (واحد مسکونی- واحد همسایگی) را ارزیابی می‌کند.” Michelson,1966,p:355-360)).نیازها و آرمان‌های احساس شده از طرف یک فرد مشخص مجموعه‌ای از هر دو ویژگی‌های فردی (همچون طبقه اجتماعی، مرحله زندگی و…) و معیارهای فرهنگی تأثیرگذار بر روی فرد می باشد.
(schmid et al.,1979,p:105-130) چنان چه شرایط فعلی در سازگاری نزدیک با آن چه که فرد برای نیازها و آرمان‌های خودش تعریف کرده باشد، رضایت‌مندی حاصل می‌گردد. در غیراینصورت، دو تا آلترناتیو امکان پذیر است. راه اول، تلاش برای تطبیق دادن ناسازگاری از طریق تجدید نظر کردن در نیازها وکاستن آرمان‌ها و یا از طریق تغییر ایجاد کردن در ارزیابی شرایط فعلی، که نتیجه آن ایجاد یک رضایت‌مندی اندک می‌شود. در ارتباط با این راه این فرض وجود دارد که یک شخص Anomi علی‌رغم وجود شرایط ناسازگار به علت اعتقاد به تقدیر و احساس ناتوانی در تغییر شرایط، رضایت‌مندی از آن شرایط را ابراز می‌کند. (see Marcuse, 1971,p:193-217) آلترناتیو دیگر این است که شخص به هیچ طریقی نمی‌تواند خود را با شرایط فعلی سکونت خود ، که موجب ایجاد نارضایتی شده، وفق دهد این افراد، در بیشتر موارد،مستعد تلاش برای کاهش نارضایتی‌شان هم از طریق تجدید نظر کردن در نیازها با حرکت به مرحله دیگری از دوره زندگی، و هم توسط تغییر دادن شرایط در واحد مسکونی از طریق تعمیر و یا نقل مکان به دیگر شرایط مسکونی با سازگاری بیشتر Marriset et al., 1976,p:309-320))می باشند.
بنابراین، دو مجموعه از فاکتورهای عینی وجود دارد که در رضایت‌مندی سکونتی نقش دارد. یک مجموعه شامل فاکتورهای عینی Contextual: ویژگی‌های فیزیکی واحد مسکونی و ویژگی‌های فیزیکی و اکولوژیکی واحد همسایگی اطراف. مجموعه دوم شامل فاکتورهای عینی Compositional می‌باشد: ویژگی‌های خانوار، خصوصاً طبقه‌بندی اجتماعی و دوره زندگی. ویژگی‌های عینی واحد مسکونی، واحد همسایگی و افراد صرفاً به صورت مستقیم بر رضایت‌مندی کلی سکونتی نقش ندارند. بلکه این ویژگی‌ها به صورت کلی یا جزیی به واسطه اثرشان بر روی ارزیابی‌های ذهنی فرد بر روی رضایت‌مندی سکونتی سهم دارد. (متغیرهای مداخله‌گر). Galster and Hesser,1981,p:738))
2-9-2- مدل لنگ: نیازهای انسانی
این مدل با اقتباس از نظریه سلسله مراتب نیازهای “مازلو” تدوین شده است. بر اساس این مدل می‌توان کیفیت محیط شهری را بر حسب برآورده ساختن گونه‌های مختلف نیازهای انسان یعنی: نیازهای فیریولوژیک، نیاز به ایمنی و امنیت، نیاز به وابستگی و احساس تعلق، نیاز به عزت و اعتماد به نفس، نیاز به تحقق خویشتن و خودشکوفایی و نیازهای شناختی- زیبا شناختی طبقه بندی نمود. لذا لازم است تا محیط شهری نیازهای متفاوت انسانی را برآورده سازد. (گلکار، 1380).مشاهدات فضاهای خلق شده در کشورهای غربی (Whyte

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5