اهد شد که محیطی کارآمد و قابل فهم و انعطاف پذیر برای طراحی مدلهای اقتصادی در سطح خرد و کلان فراهم میسازد و واقعیات جامعه را با استفاده از نمودارها و جدولهای مناسب و متنوع به مخاطب ارائه میکند. این نرمافزار این امکان را به سیاست گزار میدهد که علاوه بر روابط خطی که در مدلهای سنجی اراده میگردد روابط غیر خطی را نیز بصورت پویا بیان نماید و با تحلیل حساسیت در مدل طراحی شده، اثرات این تغیییرات را در سطح کلان اقتصاد مشاهده کرده و بهترین تصمیم را اخذ نماید. در نتیجه پویا سازی مدل بخش برق به انضمام کلان اقتصاد این امکان را به تصمیم گیران انرژی کشور میدهد که عواقب کوتاه مدت و بلند مدت تصمیمات خود در بخش برق از قبیل مالیاتها و یارانهها و تغییرات قیمت مشاهده نمایند و بهترین تصمیم را برای کوتاه مدت و بلند مدت اتخاذ کنند.
1-1-2- سؤالات اصلی تحقیق
با توجه به توصیف مسأله تحقیق، سؤالات اصلی این تحقیق به قرار زیر است:
* چگونه میتوان از روش مدل سازی پویا در حل مسایل واقعی همچون برنامهریزی انرژی استفاده نمود؟
* با توجه به متدولوژی مدل سازی پویا، آثار متغیرهای کلان اقتصادی بر بخش انرژی را چگونه میتوان تحلیل کرد؟
* آثار بخش انرژی بر متغیرهای کلان اقتصادی در بلند مدت چیست؟
* تعدیل قیمت انرژی چه تأثیری بر سرمایهگذاریهای بخش انرژی و اقتصاد کلان خواهد گذاشت؟
1-1-3- سابقه و ضرورت انجام تحقیق
استفاده از نرم افزارهای مدل سازی پویا کاری جدید است که تاکنون انجام نشده است. اما در مورد مدل سازی بخش انرژی و اقتصاد کلان در ایران چند تحقیق انجام شده است که عبارتند از:
* علی حسینی، مدل سازی بخش انرژی در اقتصاد کلان، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی.
* حامد شکوری، مدل سازی پویای اقتصاد کلان، پایان نامه دکتری دانشکده برق دانشگاه امیر کبیر.
* عسگر صدیق، مدل سازی بخش انرژی در اقتصاد کلان، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده فنی دانشگاه تهران.
* محمودی عالمی، شجاع، برآورد معادلات تقاضای نهادههای برق در اقتصاد ایران با استفاده از توابع هزینه ترانزلوگ، به راهنمایی: محمدعلی کفایی.پایان نامه(کارشناسی ارشد)-دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، گروه اقتصاد، 1381.
* نگهبان، محمدحسین، بررسی نقش صنعت برق در اقتصاد ایران با استفاده از جدول داده- ستاند، به راهنمایی: نورالدین شریفی؛ استاد مشاور: احمد جعفری صمیمی. پایان نامه(کارشناسی ارشد)-دانشگاه مازندران، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، 1382.
* امینی فرد، عباس، برآورد تابع تقاضای برق خانگی در ایران : یک رهیافت هم تجمعی (1378-1347)، به راهنمایی: غلامعلی شرزه ای. پایان نامه(کارشناسی ارشد)-دانشگاه شیراز، دانشکده تحصیلات تکمیلی.
* سیف الهی بارزجانی، الهه، بررسی تطبیقی قیمت تمام شده تولید یک کیلووات ساعت برق در شرکت برق منطقه ای تهران، به راهنمایی: صدرا میرمحمدی. پایان نامه(کارشناسی ارشد)-موسسه تحقیقات و آموزش مدیریت(وزارت نیرو)، 1382.
1-1-4- فرضیهها
با توجه به سؤالات اصلی این تحقیق فرضیههای زیر برای این تحقیق متصور است:
* سیاستهای پولی و مالی دولت بر اندازه بخش انرژی و سرمایهگذاریهای آن تأثیر دارد.
* اندازه بخش انرژی و سرمایهگذاریهای آن بر سیاستهای پولی و مالی دولت تأثیر دارد.
* تعدیل یارانههای انرژی بر بخش انرژی مؤثر است.
* تعدیل قیمت انرژی بر سرمایهگذاریهای بخش انرژی و اقتصاد کلان مؤثر خواهد بود.
1-1-5- هدفها
هدف از انجام این تحقیق بررسی آثار متغیرهای کلان اقتصادی و تصمیمات کلان دولت بر بخش انرژی و بالعکس بصورت پویا است. تا بتوان با تحلیل حساسیت در برخی از متغیرها در مدل کلان اقتصادی که منضم به مدل برق شده است بهترین تصمیم و راه حل را پیش روی تصمیم گیران و دولت قرار داد.
1-1-6- روش انجام تحقیق
1-1-6-1- روش و ابزار گردآوری اطلاعات
روش: روش کتابخانهای برای جمع آوری سابقه کارهای انجام شده در این موضوع و بررسی مدلهای کلان و بخش انرژیدر کتابخانههای دانشگاهی و سازمانهای دولتی مربوط به انرژی. در قسمت بعد طراحی برنامه پویای کلان انرژی و تعریف سناریوهای مختلف و ممکن در اقتصاد کلان و بخش انرژی و تحلیل حساسیت متغیرهای تعیین شده در مدل.
ابزار گردآوری اطلاعات: استفاده از اینترنت، برای بررسی کارهای انجام شده در نقاط مختلف دنیا ـ بخشهای مختلف پژوهشی در وزارتخانههای مرتبط و پایان نامههای دانشگاههای مختلف کشور جهت بررسی مدلهای مختلف کلان اقتصاد و کلان انرژی در اقتصاد ایران. سازمان آمار و وزارت نیرو و نفت جهت گرداوری آمار و ارقام مورد نیاز جهت تهیه و تخمین پارامترهای مدل.
1-1-7- قلمرو تحقیق (زمانی، مکانی)
این تحقیق از لحاظ مکانی در حیطه کشور ایران و از لحاظ زمانی دوره 84-1338 را پوشش میدهد. و متغیرهای مدل را تا سال 1400 مورد پیش بینی قرار میدهد.
فصل 2- آشنایی با تحلیل پویاییشناسی سیستمی
2-1- آشنایی با تحلیل پویاییشناسی سیستمی
تحلیل پویاییشناسی سیستمی در اواسط دهه 1950 توسط فارستر1، ارائه شد. فارستر تحصیلات دانشگاهی خود را در زمینه مهندسی برق، در سال 1939 در دانشگاه فوق آغاز کرد. اولین کار تحقیقی وی زیر نظر دکتر گوردن براون2، در آزمایشگاه مکانیسم فرمان3 بود. اعضای این آزمایشگاه مشغول انجام مطالعاتی در زمینه مکانیسمهای کنترل بازخورد برای تجهیزات ارتش بودند. فارستر در راستای فعالیتهایش در آزمایشگاه مکانیسم فرمان در جنگ جهانی دوم، به مطالعه و تحقیق روی راهاندازی سیستم کنترل رادار در خارج از موشک پرداخت.
در انتهای جنگ جهانی دوم، فارستر به فکر ایجاد شبیهسازهای پرواز موشک برای نیروی دریایی آمریکا افتاد. واضح است که تست و آزمایش تکنولوژی نوظهور در یک محیط کامپیوتری، امکان استفاده بهتر و مفیدتر آن را فراهم میکند. بنابراین در سال 1947، آزمایشگاه کامپیوتری دیجیتال، تحت نظارت فارستر تأسیس و شروع به کار کرد. اولین کار تحقیقاتی این آزمایشگاه ایجاد یک محیط کامپیوتری به نام “WHIRL WIND” برای آزمون و بررسی سیستم اطلاعاتی جنگ بود (اساس این پروژهها بر مکانیسمهای کنترل بازخورد استوار بود). بعد از این پروژه، فارستر مسؤولیت طراحی برنامههای کامپیوتری برای سیستم دفاع هوایی آمریکا به نام محیط نیمه اتوماتیک زمین SAGE4 را بر عهده گرفت.
تجربیات فارستر به عنوان مدیر پروژههای آزمایشگاه کامپیوتری دیجیتال، منجر شد تا فارستر به این جمعبندی از مشکلات یک سازمان برسد که مشکلاتی که سر راه پیشرفت سازمانها به وجود میآید، عمدتاً ناشی از بخش مدیریتی سازمان است نه بخش مهندسی سازمان. به نظر فارستر، شناخت و کنترل سیستمهای اجتماعی بسیار مشکلتر از درک و کنترل سیستمهای فیزیکی است. بنابراین مشکلات یک سازمان، بیشتر ناشی از بخش مدیریتی یک سازمان است.
در سال 1956، فارستر، تدریس در دانشکده تازه تأسیس مدیریت دانشگاه MIT را بر عهده گرفت. هدف اولیه وی این بود تا از تجربیات مهندسی و تحقیقاتی خود برای کشف دلایل موفقیت و یا شکست یک سازمان استفاده کند. تجربیات مهندسی و مدیریتی فارستر منجر به ارایه تکنیک تحلیل پویاییشناسی سیستمی در اواسط دهه 1950 شد. فارستر با استفاده از ساختار بازخورد و مدل کردن دستی ساختار تصمیمگیری یک کارخانه برق نشان داد که مشکلات اصلی این سازمان به دلیل عدم ثبات تدابیر مدیریتی سازمان در اشتغال است و مسایل تجاری خارج از سازمان منجر به عدم پیشرفت سازمان نشدهاند. این مدلسازی دستی، از اولین کارهای انجام شده در زمینه پویاییشناسی سیستمی بود.
در اواخر دهه 1950و اوایل دهه 1960، فارستر به همراه یک گروه تحقیقاتی دانشجویی، مدلسازی دستی پویاییشناسی سیستمی را به مرحله مدلسازی کامپیوتری ارتقا داد. ریچارد بنت5 اولین زبان کامپیوتری مدلسازی تحلیل پویاییشناسی سیستمی را تحت عنوان SIMPLE6، در بهار 1958 ارایه کرد. در سال 1959، فیلیپس فوکس و الکساندر پوق7، نسخه اصلاح شدهSIMPLE را تحت عنوان DYNAMO8 ارایه کردند. این نرمافزار نزدیک به سی سال به عنوان زبان استاندارد تحلیل پویایی شناسی سیستمی مورد استفاده قرار گرفت.فارستر اولین کتاب کلاسیک خود را در زمینه تحلیل پویاییشناسی سیستمی با عنوان پویایی صنعتی9 در سال 1951 منتشر کرد.
از پویاییشناسی سیستمی برای شناخت، درک و تجزیه و تحلیل رفتار و حرکات اجزای سیستم استفاده میشود. توانایی این علم به حد